Po 13 latach istnienia systemu emerytalnego wiedza Polaków na temat jego zalet oraz rozwiązań III filaru nadal jest niewielka. Pomimo przekonania, że obowiązkowe świadczenia emerytalne nie zapewnią dostatniego życia, Polacy nadal nie znają możliwości zabezpieczenia swojej finansowej przyszłości. – wynika z badania „Barometr Nordea”, przeprowadzonego na zlecenie Nordea PTE.
Nieznane możliwości systemu emerytalnego – dziedziczenie środków
Według „Barometru” wielu Polaków nadal posiada niedostateczną wiedzę na temat polskiego systemu emerytalnego. Spośród 713 osób zapytanych o możliwość dziedziczenia środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych, zaledwie 37 proc. udzieliło poprawnej odpowiedzi. Pozostali respondenci byli błędnie przekonani, że te środki nie podlegają dziedziczeniu lub deklarowali nieznajomość tego tematu. Otrzymane wyniki pozwalają przypuszczać, że z powodu nieznajomości zalet systemu emerytalnego, w tym dziedziczności środków z OFE, w funduszach emerytalnych znajduje obecnie się blisko 2 mld zł, których dotychczas nie odebrali spadkobiercy i uposażeni.
• Wyniki badania pokazały, że kobiety istotnie częściej (47 proc.) deklarowały niewiedzę w zakresie możliwości dziedziczenia środków z II filaru.
• Badanie wykazało, że wraz ze wzrostem zarobków, rośnie świadomość kwestii dziedziczenia środków z OFE. Wśród osób uzyskujących dochody na poziomie 3.000-4.999 zł, na pytanie o możliwość otrzymania świadczenia po zmarłym członku OFE prawidłowo odpowiedziało 47 proc. ankietowanych, a w grupie osób o dochodach 4.500 zł i więcej – poprawnej odpowiedzi udzieliło już 49 proc. respondentów.
• Lepiej poinformowani w zakresie możliwości dziedziczenia środków z OFE okazali się ankietowani regularnie korzystający z internetu (43 proc.).
• Wyższą świadomością finansową wykazały się także osoby korzystające z innych produktów finansowych, takich jak rachunek ROR (44 proc.), karta kredytowa (55 proc) lub jednostki funduszy inwestycyjnych (65 proc.).
Oczekujemy dostatniego życia, ale nie działamy w tym kierunku
Zdecydowana większość uczestników badania (88 proc.) była zdania, że podstawowe świadczenia emerytalne wypłacane przez z ZUS i OFE na podstawie obowiązkowo odkładanych składek, nie zapewnią dostatniego życia po zakończeniu aktywności zawodowej. Zdaniem Nordea PTE, te obawy oraz niedostateczna wiedza z zakresu funkcjonowania kapitałowych filarów systemu sprawiają, że niezbędne wydaje się prowadzenie dodatkowych działań edukacyjnych w zakresie zabezpieczenia emerytalnego Polaków.
• Najbardziej sceptyczni co do wysokości przyszłych świadczeń okazali się respondenci z wykształceniem wyższym (96 proc.). Wśród osób wyrażających przekonanie, że składki emerytalne będą na zadowalającym poziomie najwyższy odsetek stanowili badani z wykształceniem zasadniczym (11 proc.).
• Szczególnie liczną grupę wyrażającą niezadowolenie z poziomu przyszłych emerytur stanowili pracownicy wyższego szczebla (94 proc.) oraz kadra kierownicza (93 proc.). Wynik ten można tłumaczyć obawą o wysokość stopy zastąpienia, czyli różnicę pomiędzy poziomem ostatniego wynagrodzenia, a pierwszym świadczeniem emerytalnym.
• Osoby zamieszkujące północno- (93 proc.) i południowo-zachodni (81 proc.) region Polski najczęściej wyrażały swoje obawy co do wysokości przyszłych emerytur. Można przypuszczać, że jest to spowodowane bliskością zachodnich sąsiadów, których świadczenia emerytalne są znacząco wyższe.
Oszczędzanie na emeryturę nadal niepopularne
Z badania wynika, że coraz bardziej powszechne staje się przekonanie o konieczności dodatkowego oszczędzania z myślą o przyszłości. Jednocześnie „Barometr” wskazuje, że mimo licznych informacji na temat rozwiązań oferowanych w ramach III filaru, wiedza o produktach wspierających gromadzenie kapitału nadal zdaje się być niedostateczna. Z przeprowadzonego badania wynika, że ponad połowa (64 proc.) respondentów przyznała, że nie zna zasad funkcjonowania DFE.
• Osobami nieznającymi produktów III filaru najczęściej okazywali się ludzie młodzi. 73 proc. respondentów w wieku 18-29 lat, dla których emerytura stanowi daleką przyszłość, nie deklaruje wiedzy na ten temat. Większą wiedzę deklarowały natomiast osoby z grupy wiekowej 40-49 lat (54 proc.).
• Podobnie jak w przypadku dziedziczenia środków z II filaru, większą wiedzą w zakresie DFE wykazywały się osoby osiągające wyższe dochody. Największy odsetek dotyczył osób z gospodarstw domowych o przychodach na poziomie 4.500 zł i więcej (54 proc.).
• Wykazano, że posługiwanie się internetem sprzyja rozwojowi wiedzy na temat III filaru. W tej grupie ankietowanych, 43 proc. osób codziennie korzystających z internetu znało zasady funkcjonowania DFE.
• Osoby korzystające z różnych rozwiązań finansowych istotnie częściej deklarowały znajomość funkcjonowania DFE. Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udzieliła ponad połowa oszczędzających na przyszłość (61 proc.), a także osoby posiadające jednostki funduszy inwestycyjnych (84 proc.), indywidualną polisę na życie (57 proc.) lub kartę kredytową (58 proc.).
O badaniu „Barometr Nordea”
„Barometr Nordea” to cykliczne badanie opinii społecznej, którego celem jest weryfikacja wiedzy i poznanie potrzeb informacyjnych Polaków w zakresie funkcjonowania systemu emerytalnego (II i III filaru). Pierwsza edycja „Barometru Nordea” została zrealizowana przez GfK Polonia na zlecenie Nordea PTE w ramach wielotematycznego badania omnibusowego metodą wywiadu bezpośredniego face-to-face wspomaganego komputerowo (CAPI). Badanie odbyło się w dniach 18-23 lipca 2012 roku i zostało zrealizowane na reprezentatywnej próbie 713 osób w wieku 18-65 lat aktywnych zawodowo z całej Polski.
Źródło: Nordea PTE
