Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zanegował działania 16 instytucji finansowych oferujących indywidualne konta emerytalne. Sytuacja ta jest wynikiem ubiegłorocznej kontroli zapisów IKE, podczas której UOKiK przeanalizował 115 umów o prowadzenie konta stosowanych przez 25 firm oferujących tego typu produkty finansowe.
Zarzuty Urzędu dotyczyły w głównej mierze stosowania postanowień naruszających interesy ekonomiczne konsumentów. Zastrzeżenia dotyczyły np. braku możliwości dysponowania środkami – UOKiK nie spodobało się ograniczenie oszczędzającym na emeryturę prawa do decydowania o zgromadzonych środkach. Jedną z zakwestionowanych klauzul jest zastrzeganie w umowach możliwości sprzedaży zgromadzonych przez konsumenta aktywów według własnego uznania w przypadku dokonywania wypłaty środków w ratach.
Według Urzędu, oszczędzający na emeryturę ma prawo zdecydować, w jakie instrumenty finansowe inwestuje, dlatego gdy wypłaca środki w ratach powinien mieć możliwość zdecydowania, w jakiej kolejności je sprzeda. W związku z tym, zdaniem Urzędu, niezgodne z prawem jest każde ograniczanie klientom prawa do dysponowania zgromadzonymi środkami.
Zakwestionowane zostało również zabranie konsumentom prawa wyboru subfunduszy, w których chcieliby ulokować środki w przypadku likwidacji jednego z nich.
Inne zarzuty UOKiK dotyczyły:
• braku indeksacji sumy ubezpieczenia – wątpliwości wzbudziło postanowienie, zgodnie z którym w przypadku inflacji odpowiednio wzrasta składka przy czym suma ubezpieczenia pozostaje niezmienna. Konsument płaci zatem więcej, nie otrzymując wyższych kwot w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego. Zdaniem UOKiK, jest to sytuacja niezgodna z prawem, ponieważ każde podniesienie składki powinno spowodować zmianę polisy.
• nadmiernych wymagań przy wypłacie środków – wątpliwości wzbudziły klauzule, które utrudniały konsumentom wypłatę środków. Jak się okazało, przedsiębiorcy np. uzależniają wypłatę środków z IKE po śmierci oszczędzającego od spełnienia dodatkowych warunków, które jednak nie wynikają z przepisów np. uwierzytelnienia aktu zgonu przez polską placówkę dyplomatyczną.
• braku odpowiedzialności za operacje pieniężne – zgodnie z prawem umowa o prowadzenie rachunku bankowego musi określać m.in. odpowiedzialność przedsiębiorcy za nieprawidłowe rozliczenia pieniężne oraz wysokość odszkodowania za poniesione z tego tytułu straty. W ocenie Urzędu nieinformowanie w umowach o wysokości odszkodowania, o które może starać się konsument, gdy przedsiębiorca nie wywiązuje się z umowy, stanowi naruszenie prawa.
Przeprowadzona analiza doprowadziła do wszczęcia 13 postępowań w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Do sądu zostanie skierowanych 8 pozwów o uznanie łącznie 17 postanowień za niedozwolone.
Raport UOKiK dotyczy kontroli przeprowadzonej w 2011 roku. Sprawdzono 115 wzorców stosowanych przez 25 instytucji finansowych oferujących IKE. Jest to pierwsza tego typu kontrola Urzędu. Przedsiębiorcy zostali wybrani na podstawie największej wartości zgromadzonych środków oraz losowo. Skontrolowano:
• siedem banków: Bank Gospodarki Żywnościowej, Bank Polskiej Spółdzielczości, Bank Millennium, BNP Paribas, BRE Bank, Krakowski Bank Spółdzielczy, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski,
• trzy podmioty prowadzące działalność maklerską: BDM, Bank Ochrony Środowiska, BZ WBK,
• dziesięć towarzystw funduszy inwestycyjnych: Amplico, BPH, BZ WBK AIB, Fortis Private Investments (obecnie BNP Paribas Polska), ING, Legg Mason, Millennium, Pioneer Pekao, PZU, Skarbiec,
• pięć zakładów ubezpieczeń: TU Allianz Życie Polska, ING Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie, Nordea Polska Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie, PZU Życie, Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo –Kredytowych.
AM, news@gu.com.pl
źródło: UOKiK
